جغرافیای دوم
درس بيست و يکم : قاره ي استراليا و جزاير اقيانوسيه کجاست؟
ويژگي هاي طبيعي: قاره ي استراليا کم وسعت ترين قاره ي روي زمين است. تا پنجاه سال پيش، به استراليا و نيز جزايري در اقيانوس آرام قاره ي اقيانوسيه مي گفتند ولي اکنون کشور استراليا خود به تنهايي يک قاره مستقل محسوب مي شود.
بيشترسرزمين استراليا را بيابان هاي گرم و خشک تشکيل داده است و به همين سبب اکثريت مردم در سواحل زندگي مي کنند، زيرا آب و هواي سواحل معتدل تر و دلپذيرتر است.
ساکنان اصلي استراليا بومياني هستند که از هزاران سال پيش در اين قاره بوده اند. اما در دوره ي استعمار که مهاجران انگليسي به استراليا آمدند با از بين بردن بوميان،َ اين قاره را به تصرف خود درآوردند و بر آن حاکم شدند.
موقعيت و ناهمواري ها:
قاره ي استراليا جزيره ي بسيار پهناوري است که بين آب هاي اقيانوس آرام و اقيانوس هند قرار گرفته است. به يک نقشه يا کره ي جغرافيايي نگاه کنيد. قاره ي ا ستراليا در نيم کره ي شمالي واقع است و يا درنيم کره ي جنوبي ؟ نيم کره ي جنوبي
همان طور که در نقشه يا کره مشاهده مي کنيد، در شرق استراليا، در آب هاي اقيانوس آرام، جزاير بسيار به صورت پراکنده وجود دارد. به اين جزاير اقيانوسيه مي گويند. تعداد اين جزاير به 20 تا 30 هزار مي رسد.
يکي از جزاير مهم اقيانوسيه کشور نيوزيلند (زلاند نو) است که از دو جزيره بزرگ اصلي و تعداد جزاير کوچک تشکيل شده است.
نيوزيلند به طور کامل کوهستاني است و رشته کوه هاي آلپ جنوبي در اين جزاير مشاهده مي شود.
فعاليت :
به شکل 87 دقت کنيد و به پرسش هاي زير پاسخ دهيد:
1 – رشته کوه هاي نسبتاً مرتفع در کدام سمت استراليا قرار گرفته است؟
شرق
2 – کدام رود مهم از اين رشته کوه ها سرچشمه مي گيرد؟
رود دارلينگ
3- جلگه ي مرکزي استراليا به چه علت تشکيل شده است؟
اين جلگه از آبرفت رودهايي که از رشته کوه هاي شرقي سرچشمه گرفته اند ايجاد شده است.
4 – در نيمه ي غربي استراليا چه نوع ناهمواري وجود دارد؟
فلات
5 – سد بزرگ مرجاني در کدام سمت استراليا و در آب هاي کدام اقيانوس به وجود آمده است؟
شمال شرقي، اقيانوس آرام
آب و هوا و پوشش گياهي و زندگي جانوري :
استراليا کم باران و گرم است. قسمت پهناوري از مناطق مرکزي اين قاره را بيابآن هاي خشک و غيرقابل کشت تشکيل داده است . البته سواحل شمالي داراي آب و هواي گرم و مرطوب و بخش جنگل هاي انبوه سواحل جنوب شرقي از آب و هواي معتدل برخوردار است. نيوزيلند در اقيانوس آرام و در منطقه ي معتدل جنوبي واقع شده است و آب و هواي معتدل مرطوب اقيانوسي دارد.
ساير جزاير اقيانوسيه گرم و مرطوب اند و به سبب بارندگي زياد، قسمت اعظم اين جزاير را پوشش گياهي متراکم جنگل و علفزار پوشانده است.
جدايي قاره ي استراليا و جزاير اقيانوسيه از ساير قاره هاي جهان باعث پيدايش حيوانات و گياهان خاصي در اين قاره شده است که در ساير قاره هاي جهان کمتر يافت مي شود؛ از جمله حيواناتي مثل کانگورو و کوالا و گياهاني چون درخت اکاليپتوس.
فعاليت 2 :
1 – اقيانوسيه به کجا گفته مي شود؟
تا پنجاه سال پيش به استراليا و نيز جزايري در اقيانوس آرام قاره ي ا قيانوسيه مي گفتند.
2 – چند نمونه از گياهان و حيوانات خاص قاره ي ا ستراليا را نام ببريد؟
حيواناتي مثل کانگورو، کوالا و گياهاني چون درخت اکاليپتوس.
3 – چرا بيشتر نواحي مرکزي و غربي استراليا خالي از پوشش گياهي است يا فقط از بوته هاي خاردار پوشيده شده است؟
استراليا کم باران و گرم است قسمت پهناوري از نواحي مرکزي اين قاره بيابآن هاي خشک و غيرقابل کشت است. نواحي غربي نيز به دليل فلات غربي خالي از پوشش گياهي است.
درس بيست و دوم: ويژگي هاي اقتصادي و انساني قاره ي استراليا و نيوزيلند چيست؟
قاره ي استراليا داراي منابع و معادن فراوان است.سپس از کشف اين قاره توسط اروپائيان، مهاجران زيادي از اروپا و به ويژه انگلستان راهي اين جزيره شدند و بخش هاي مختلف آن را کم کم زير نفوذ خود در آوردند. براثر توسعه ي صنعت و فناوري و استخراج منابع و معادن، امروزه استراليا به يکي از کشورهاي پيشرفته ي صنعتي جهان مبدل شده است.
استراليا با وجود کمي وسعت اراضي قابل کشت داراي توليدات کشاورزي قابل توجهي است. مهم ترين محصولات آن در درجه ي اول گندم است که به شيوه ي مکانيزه کشت شده و به نقاط ديگر جهان صادر مي شود. همچنين، داراي باغ هاي انگور و مرکبات فراوان است. استراليا و نيوزيلند از مهم ترين مراکز پرورش دهنده ي دوم در جهان هستند و محصولات دامي به ويژه گوشت و پشم از صادرات مهم اين دو کشور است.
صنعت نيز در استراليا و نيوزيلند پيشرفته است. سيدني و ملبورن دو بندر مهم استراليا از مراکز مهم صنايع کشتي سازي و صنايع شيميايي به شمار مي روند. جمعيت استراليا نسبت به وسعت آن کم است(9/18 ميليون نفر). بيشتر جمعيت آن از نژاد سياه و دو رگه تشکيل شده است. زبان رسمي مردم، انگليسي است ولي بوميان به زبان محلي خود صحبت مي کنند. دين اکثريت مردم مسيحي (کاتوليک و پروتستان ) است. مراکز حکومت استراليا، شهر کانبراست.
فعاليت :
1 – با استفاده از دو کلمه ي مهاجران اروپايي و بوميان درباره ي استراليا توضيح دهيد.(در دو سطر).
ساکنان اصلي استراليا بومياني هستند که از هزاران سال پيش در اين قاره ساکن بوده اند. اما در دوره استعمار مهاجران اروپايي به استراليا آمدند.
2) الف – چرا در طي سال هاي طولاني کشور استراليا مهاجران زيادي را از تمامي نقاط دنيا پذيرفته است؟
ب) شهرهاي پرجمعيت استراليا بيشتر در کدام نواحي آن به وجود آمده اند؟چرا؟
قاره ي ا ستراليا داراي منابع و معادن فراوان است. پس از کشف اين قاره توسط اروپاييان، مهاجران زيادي از اروپا و به ويژه انگلستان راهي اين جزيره شدند و بخش هاي مختلف آن را کم کم زير نفوذ خود درآوردند.
در کناره هاي شرقي، در مراکز صنعتي و تجاري در بندرها، و در نيوزيلند.
3 – زبان رسمي مردم استراليا، .... دين اکثريت مردم، .... و مرکز حکومت اين کشور ..... است.
انگليس - مسيحي - کانبرا
4 – به نقشه مصوّر اقتصادي استراليا و نيوزيلند توجه کنيد و درباره ي موضوعات زير به طور مختصر توضيح دهيد.
کشاورزي: استراليا با وجود کمي وسعت اراضي قابل کشت داراي توليدات کشاورزي قابل توجه است.
دامپروري: هم استراليا و هم نيوزيلند از مهم ترين مراکز تربيت کننده ي دوم در جهان مي باشند و محصولات دامي به ويژه گوشت و پشم از صادرات مهم اين دو کشور است.
بنادر : سيدني و ملبورن دو بندر مهم استراليا از مراکز مهم صنايع کشتي سازي و صنايع شيميايي به شمار مي روند.
معادن : قاره ي ا ستراليا داراي منابع و معادن فراوان است.معادني مانند طلا، چاه نفت، زغال سنگ، الماس
ساکنان اصلي استراليا بومياني هستند که از هزاران سال پيش در اين قاره ساکن بوده اند. اما در دوره استعمار مهاجران اروپايي به استراليا آمدند.
2) الف – چرا در طي سال هاي طولاني کشور استراليا مهاجران زيادي را از تمامي نقاط دنيا پذيرفته است؟
ب) شهرهاي پرجمعيت استراليا بيشتر در کدام نواحي آن به وجود آمده اند؟چرا؟
قاره ي ا ستراليا داراي منابع و معادن فراوان است. پس از کشف اين قاره توسط اروپاييان، مهاجران زيادي از اروپا و به ويژه انگلستان راهي اين جزيره شدند و بخش هاي مختلف آن را کم کم زير نفوذ خود درآوردند.
در کناره هاي شرقي، در مراکز صنعتي و تجاري در بندرها، و در نيوزيلند.
3 – زبان رسمي مردم استراليا، .... دين اکثريت مردم، .... و مرکز حکومت اين کشور ..... است.
انگليس - مسيحي - کانبرا
4 – به نقشه مصوّر اقتصادي استراليا و نيوزيلند توجه کنيد و درباره ي موضوعات زير به طور مختصر توضيح دهيد.
کشاورزي: استراليا با وجود کمي وسعت اراضي قابل کشت داراي توليدات کشاورزي قابل توجه است.
دامپروري: هم استراليا و هم نيوزيلند از مهم ترين مراکز تربيت کننده ي دوم در جهان مي باشند و محصولات دامي به ويژه گوشت و پشم از صادرات مهم اين دو کشور است.
بنادر : سيدني و ملبورن دو بندر مهم استراليا از مراکز مهم صنايع کشتي سازي و صنايع شيميايي به شمار مي روند.
معادن : قاره ي ا ستراليا داراي منابع و معادن فراوان است.معادني مانند طلا، چاه نفت، زغال سنگ، الماس
درس بيست و سوم : چرا قاره ي قطب جنوب به محافظت نياز دارد؟
جنوبي ترين خشکي کره ي زمين قاره ي قطب جنوب است که يك دهم مساحت خشکي هاي جهان را شامل مي شود و وسعت آن از مساحت قاره ي اروپا يا استراليا بيشتر است.
اين قاره سرزمين غيرمسکوني، دست نخورده و پوشيده از يخ است. هيچ گياهي در اين قاره ، قادر به رشد نيست. فقط در بعضي بخش هاي آن که داراي خاک و رطوبت کافي است خزه و جلبک مي رويد و به همين دليل ، هيچ کس نمي تواند به طور دائم در آن جا زندگي کند.
در زمستان دماي هوا در قطب حتي تا 89 درجه ي سانتي گراد زير صفر نيز مي رسد. سرعت بادهاي سرد در قطب جنوب گاه 300 کيلومتر در ساعت است. قطر يخ هايي که سطح اين قاره را مي پوشاند تا 4 کيلومتر آورده است. يخچال هاي طبيعي گاه تا اقيانوس کشيده شده اند و در جايي که يخچال ها به دريا مي رسند، صخره هاي يخي بزرگي به وجود آمده است. گاهي قطعه هاي عظيمي از اين يخ ها شکسته شده و در آب شناور مي گردد که به آن آيس برگ (Iceberg) يا کوه يخ مي گويند.
هر چند قطب جنوب به طور نسبي دست نخورده باقي مانده و يک محيط طبيعي خالي از آلودگي است اما هم اکنون اين قاره مورد تهديد انسان ها قرار گرفته است.
چرا قاره ي قطب جنوب را بايد حفظ کرد؟
منابع قطب جنوب: تعداد منابع اين قاره کم است اما مقدار مواد موجود هر منبع بسيار زياد است. يکي از اين منابع، منبع جانوري است. در آب هاي حاشيه ي قطب جنوب جانوران بسياري زيست مي کنند. زندگي اين جانداران به پلانکتون ها و کريل ها بستگي دارد که هر دو از موجودات دريايي اند. پلانکتون ها موجوداتي ريز و آبزي هستند که طعمه ي کريل ها (يک نوع جانور پروتئيني) مي شوند. کريل ها نيز غذاي مناسبي براي پرندگان دريايي، ماهي ها، پنگوئن ها، شيرهاي دريايي و والها هستند. «چرخه ي غذايي قطب جنوب» را در شکل 100 ببينيد. در قطب جنوب معادن با ارزش نيز وجود دارد.
پيمان قطب جنوب:
در سال 1957 ميلادي ، دوازده کشور جهان به طور مشترک به اکتشافات گسترده اي در قطب جنوب دست زدند و 50 ايستگاه تحقيقاتي در آن جا داير کردند.
همکاري اين کشورها منجر به انعقاد پيمان قطب جنوب شد. شانزده کشور ديگر نيز در تحقيقات علمي قطب جنوب شرکت دارند ولي در پيمان قطب جنوب حق رأي ندارند. چند کشور در قطب جنوب براي خود قلمروهايي معين کرده اند که از طرف مجامع بين المللي به رسميت شناخته نشده است. زيرا ، طبق پيمان قطب جنوب، ادعاي مالکيت نه به رسميت شناخته شده است و نه انکار مي شود.
آلودگي در قطب جنوب:
گروه هاي طرفدار محيط زيست مي گويند قاره قطب جنوب متعلق به همه ي مردم جهان است و هيچ کشوري نبايد مالک آن باشد، زيرا اين آخرين خشکي باقي مانده جهان است و نبايد مانند ديگر نواحي جهان آلوده شود. آن ها مي گويند:
- جانوران ، به خصوص وال ها نبايد شکار شوند و منابع معدني زير زمين يا کف اقيانوس نبايد استخراج شود.
البته برخي از کشورهاي جهان اصول را رعايت نمي کنند.
فعاليت :
1 – روي يک کره ي جغرافيايي دقت کنيد و محدوده ي قاره ي قطب جنوب را نشان دهيد.
به عهده دانش آموز.
2- با استفاده از نقشه ها و عکس هاي اين درس جدول را کامل کنيد.
|
منابع زير زميني
|
حيات جانوري
|
منظره ها
|
آب وهوا
|
|
ذخاير نفت، زغال سنگ، آهن
|
پلانکتون ها، کريل ها، پنگوئن ، وال و شيردريايي
|
صخره هاي يخي، کوه هاي يخي، (آيس برگ) پوشيده از يخ و بدون گياه
|
دماي هوا تا 89 درجه زير صفر بادهاي سرد
|
3 – درباره ي هر يک از کلمات زير توضيح دهيد.
آيس برگ: قطعه هاي عظيم يخ که در آب شناور هستند.
کريل: يک نوع جانور پروتئيني که غذاي مناسبي براي پرندگان دريايي، ماهي ها و وال ها و ... است.
آموندسن: دريانورد نروژي که نخستين کاشف قطب جنوب بود.
4 – چهار عامل از عواملي را که موجب آلودگي و تخريب محيط زيست قطب جنوب مي شود، بيان کنيد.
1- استخراج منابع معدني زير زمين يا کف اقيانوس
2 – شکار وال ها
3 – جاري شدن فاضلاب و زباله هاي اتمي در آب ها.
4 – نابودي کريل ها در اثر ماهيگيري بي رويه کشورهايي چون روسيه و ژاپن.
5 – به نظر شما، آيا کشورهايي که در اکتشافات قطب جنوب شرکت داشته اند حق دارند در آن جا براي خود قلمروهايي تعيين کنند؟ چرا؟
خير، زيرا طبق پيمان قطب جنوب . ادعاي مالکيت نه شناخته شده و نه انکار مي شود. قطب جنوب آخرين خشکي باقي مانده ي جهان است. هيچ کس مالک آن نيست و نبايد مانند ديگر نواحي جهان آلوده شود.
آمار
وب سایت: